از موشک‌های فراصوت جدید روسیه چه می‌دانید؟

در شرایطی که ۳۱ کشور جهان به موشک‌های بالستیک مجهزند، روسیه با اعلام رسمی دست‌یابی به موشک‌های فراصوتی که با سرعت ۱۰ تا ۲۰ برابر سرعت صوت در جو حرکت می‌کنند، ادعای برتری نظامی خود را تکرار کرد.

به گزارش خبرآنلاین، مدت‌هاست که دانشمندان تسلیحاتی آمریکا، روسیه و چین به بهانه موازنه قدرت و افزایش توان دفاعی علیه تهدید یکدیگر، در تلاشند تا سلاح‌های فراصوت بهتری را طراحی و تولید کنند.

سخنرانی اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه که اول مارس (۱۰ اسفند) گذشته با موضوع دست‌یابی به موشک‌های کروز با سوخت هسته‌ای و تهدید تلویحی آمریکا، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. بااین‌حال، آن‌چه کمتر خبرساز شد، صحبت‌های او در مورد نسل جدیدی از سلاح‌های هسته‌ای بود که کشورهای مختلف به دنبال ساختشان هستند؛ موشک‌هایی با سرعت فراصوت، دوربرد و بسیار دقیق.

سرعت صوت در هوا معادل ۳۴۳ متر بر ثانیه یا ۱۲۳۴٫۸ کیلومتر بر ساعت است. سرعت‌های کمتر از ۵ برابر سرعت صوت را مافوق‌صوت (سوپرسونیک) می‌نامند و سرعت‌های فراتر از آن را فراصوت (هایپرسونیک) می‌نامند. در چنین سرعت‌های بالایی، اصطکاک با مولکول‌های هوا به‌قدری زیاد است که دمای جسم به‌شدت بالا می‌رود و کمترین اشتباهی در هدایت جسم، تعادل نیروهای آیرودینامیکی را به هم می‌ریزد و به متلاشی شدن جسم منجر می‌شود.

سلاح‌های فراصوت (هایپرسونیک)، سلاح‌هایی هستند که می‌توانند به سرعتی فراتر از ۵ برابر سرعت صوت در جو برسند. آن‌ها معمولا نسبت به موشک‌های بالستیک سنتی، در ارتفاع پایین‌تری حرکت می‌کنند و می‌توانند در میانه راه، مسیر خود را به‌راحتی تغییر دهند. مزیت‌های این سلاح‌های بسیار واضح است: آن‌ها حمله به دشمن را در عرض چند دقیقه امکان‌پذیر می‌کنند؛ ارتفاع پایین این موشک‌ها باعث می‌شود آن‌ها بتوانند مسیرهای افقی طولانی‌تری را بپیمایند و به‌راحتی از چشم رادارها پنهان بمانند. قدرت مانور آن‌ها هم باعث می‌شود که در صورت مواجهه با دفاع ضدموشکی، به‌راحتی از مسیر خطوط دفاعی دشمن بگذرند.

در حال حاضر، غیر از سه کشوری که پیش‌تر از آن‌ها نام بردیم، هند و فرانسه هم به دنبال دستیابی به تکنولوژی‌های پیچیده این موشک‌ها هستند. بااین‌حال، هیچ‌یک از آن‌ها تاکنون نتوانسته‌اند چنین سلاح‌هایی را تولید کنند؛ حتی بعضی از آن‌ها هم در این راه شکست‌های بدی را متحمل شده‌اند. برای مثال، در اوت ۲۰۱۴ (مرداد ۱۳۹۳)، موشک آزمایشی ارتش ایالات‌متحده در مانوری بر فراز خلیج آلاسکا، تنها ۴ ثانیه پس از پرتاب، منهدم شد. چین و روسیه هم شکست‌های مشابهی را در این زمینه تجربه کرده‌اند.

باوجودآنکه نیروی دریایی ایالات‌متحده در نوامبر گذشته (آذر ۱۳۹۶) اعلام کرد که آزمایش این موشک‌ها را با موفقیت انجام داده است، اما هنوز تا میدانی شدن این سلاح‌ها راه بسیار درازی در پیش است. ولادیمیر پوتین هم در سخنرانی خود اعلام کرد که در این راه از رقبای خود پیشی گرفته و مدعی شد که روسیه، سیستم‌های موشکی متعددی را در مرحله آزمایش‌های نهایی در اختیار دارد.

او در این سخنرانی در مورد موشک جدید بین‌قاره‌ای «سارمت» (Sarmat) صحبت کرد و مدعی شد که این موشک می‌تواند هم از مسیر قطب شمال و هم قطب جنوب، به سریع‌ترین وجه ممکن به اهداف خود برسد. موشک سارمت هنوز به مرحله عملیاتی شدن نرسیده است، اما آقای پوتین مدعی شد که این موشک‌ها می‌توانند طیف وسیعی از کلاهک‌های هسته‌ای قدرتمند را حمل کنند. البته این ایده جدیدی نیست و سال‌ها پیش در اوج جنگ سرد، دانشمندان روس موشک‌هایی را طراحی کرده بودند که می‌توانست با دور زدن زمین از قطب جنوب، پنهان از چشم رادارهای متعدد ایالات‌متحده که در مرزهای شمالی این کشور (کوتاه‌ترین مسیر به شوروی) مستقر شده بودند، به این کشور حمله کنند.

در ویدیوی سخنرانی آقای پوتین، زمان آماده شدن این موشک‌ها سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) نشان داده شده است، اما او برنامه زمانی مشخصی را در سخنرانی خود اعلام نکرد. مسیر حرکت این موشک‌ها، مانند موشک‌ها فعلی به شکل منحنی (سهمی) نیست و پس از ورود دوباره به اتمسفر، رفتاری مانند موشک‌های کروز به خود می‌گیرند و در مسیری مستقیم به‌سوی هدف خود می‌روند. سرعت و ارتفاع پایین آن‌ها هم باعث می‌شود تا رادارها قادر به شناسایی‌شان نباشند.

به گفته آقای پوتین، این موشک‌ها «مانند شهاب‌سنگ یا گوی آتشین» و با سرعتی معادل ۲۰ برابر سرعت صوت به هدف برخورد می‌کنند. البته مقامات آمریکایی هم پیش‌تر، ادعاهایی ازاین‌دست کرده بودند.

آقای پوتین همچنین در مورد موشک «کینژال» (Kinzhal، به معنی خنجر دو دم) هم صحبت کرد که پروژه ساخت آن از اواخر دهه ۱۹۸۰ (۱۳۶۰) آغاز شده بود. آقای پوتین مدعی شده که آخرین نسخه این موشک قادر است کلاهکی هسته‌ای را تا فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری حمل کند. این موشک‌ها می‌توانند تا ۱۰ برابر سرعت صوت شتاب بگیرند و از اول دسامبر (۱۰ آذر ۱۳۹۶) در پایگاه‌های هوایی جنوب روسیه به شکل آزمایشی به کار گرفته‌شده‌اند.

منبع: The Verge، ترجمه: سید معین عمرانی